TALAK SURESİ

Talâk Sûresi, "Genç Kadınlar Sûresi" olarak da isimlendirilebilir. Yüce Allah bu sûrede, ailenin sağlam temeller üzerine bina edilmesi ve maruz kalması muhtemel hastalık ve sıkıntılara çözüm getirme ile ilgili genel hükümler koy­muştur. Bu sûrenin üslubu, tamamen, üzerinde uzun uzadıya düşünülmesi gereken bir konu birliğine sahiptir. Sûrenin üslubu, belirli bir gerçeği ortaya koyma hususunda âyetlerin birbiriyle ilişkisi olduğuna ve bağlam bütünlüğüne işaret etmektedir. Bu sûreye ilişkin benim fıkhî hüküm İçeren özel bir içtihadım yoktur. Aksine sûrenin tef­sirine ve benim düşünceme uygun olan Önceki âlimlerin ictihadlarından tercihte bu­lundum.

Kim görüşüme karşı gelirse benim fikrime karşı geldi diye onu kötü görecek de­ğilim.

Sûrenin hemen başında, İslâm ümmetinin önderi ve hidâyet rehberi olan Peygam-ber'e bir hitap bulunmaktadır. Ümmetin tüm bireyleri arasında yaygınlık kazanan bir iş hususunda Peygamber'e yöneltilen hitaplar, o işlerin önemli olduğuna ve onların bireysel olmaktan çıkıp toplumsallaştırma işarettir.

Boşanmanın, bu eylemi gerçekleştiren erkeği aşarak onun eşine, çocuklarma ve ailelerine kadar ulaştığı bir gerçektir. İşte bu yüzden haksızlık ve zulme kapı aralaya­cak bireysel bir seçim olmasın diye boşanmanın kurallarını belirlemek gerekir.

Buradan yola çıkarak şunu söyleyebiliriz; Sâri' (Hüküm koyan) boşanmada belli bir vakit tâyin etmiştir. Hayız ve nifas halinde, temizlendikten sonra da hanımıyla bir­likte olduysa boşanma caiz değildir. Ayrıca boşanma esnasında iki şahidin hazır bu­lunması gerekir. Kadın, boşanma lafzım işittiğinde, kocasının evinde kalması gerekir. Çünkü duymuş olduğu bu boşanma lafzı evlilik hayatını ortadan kaldıran bir durum değil, onu bitirmeye yönelik bir uyarıdır. Bu sebeple kadının eşinin evinde kalması is­tenir. Kimbilir boşanmaya götüren koşulların değişmesiyle birlikte evlilik hayatı da yeniden başlar.

Talâk Sûresi - 583

Kur*ân-ı      Kerîm'in      Konulu     Tefsiri

Öfke ve kızgınlık esintileri, iki-üç ay zarfında uyuşma ve birlikte yaşama istekle­rine galebe çalabilir. İşte ilk âyetin anlamı bu gerçeği ifâde etmektedir:

"Ey peygamber, kadınları boşadığmız zaman iddetleri içinde (âdetten temiz ol­dukları sırada) boşayın ve iddeti sayın (üç defa âdet görüp temizlenmelerini he-sab edin). Rabbiniz Allah'tan korkun. Onları evlerinden çıkarmayın. Kendileri de çıkmasınlar. Ancak apaçık edepsizlik yaparlarsa başka. Bunlar Allah'ın sı­nırlarıdır. Kim Allah'ın sınırlarını aşarsa, kendisine yazık etmiş olur. Bilmezsin belki Allah, bundan sonra (yeni) bir İş ortaya çıkarır." (Talâk: 1)

Gaybe inanmanın ve Allah'ın takvasıyla dirilmenin, âyetler ve fıkhî hükümler arasında tekrarlandığını mülâhaza ettim. Allah'a dayanmanın güçlüğü ve reel işin egemenliği üzerine etkin olan ailevî krizler ancak böyle çözümlenebilir:

"Kim Allah'tan korkarsa (Allah) ona bir çıkış (yolu) yaratır." (Talâk: 2)

Vahy-i Kerîm, bollukta ve darlıkta infak etmenin ayrıntılarına, süt emzirme ve başka durumların açıklamalarına değinmiştir. Burada Yüce Allah'ın, boşanmayı yı­kım olan sosyal bir felâkete dönüştürmeyi istemediği ve Müslümanların edeplerini yi-tirmemeleri ve bu işi devam ettirmeleri gerektiği hususunda ilâhî bir irşad olduğu aşi­kârdır.

Bütün bunlara rağmen boşanma, Müslümanların uygulayageldikleri gibi, moral bozukluğunu gerektiren bir durum ile alâkalıdır. Fıkhî yönden boşanma ise, bidi' ta­lâkı kabul ile vuku bulur. Küçük düşüren boşanma koşulu ile şartlı boşanma yaygın­lık kazandığı gibi yemin de boşanmada yaygınlık kazanmıştır. Şaşkınlık gerektiren boşanma fıkıh kitaplarında pek nadir kaleme alınmıştır. Avrupalılar hâlâ boşanmanın kolaylığına kaçıyorlar ve bize göre kabul edilmeyen bir bakışaçısıyla istikrarsız bir şekilde sınırlarını belirliyorlar. Bu tür boşanma kolaylığı, İslâm'ın tanımadığı, insan­ları yıpratan bir istikrarsızlıktır.

Nebevî sünnetin, temizlik halinde, bir köşeye çekilme ve şahit getirme olarak çer­çevesini belirlediği bir tarzda boşanmanın olması neredeyse mümkün olmadığı gibi herhangi bir kadının boşanmayı duyması ve evde kalması âdeta mümkün olmamak­tadır.

Söz ve vâsıtalarla çıplaklığını ortadan kaldırmak için açık olan ailelerin gidişatı­nı gözetleyen fakihler pek çoktur.

Bu durum, artık açıkça İslâm'ın saygınlığına ve risâletİnin yayılmasına zarar ve­rir hale gelmiştir. İslâm düşmanları ise, geniş çapta bundan yararlanmışlardır. Bu yüz­den ben, sûrenin ikinci yarısının birinci yarısını tamamladığını, birbiriyle ilişkili ol­duğunu ve bizim ümmeti, boş olan boşanma hükümleriyle uyardiğinydüşünüyorum.

Bunun için Yüce Allah şöyle başlıyor:

584 ¦ Talâk Sûresi

Muhammed     Gazali

"Nice kent var ki Rabferinin ve O'nun elçilerinin emir(ler)ine başkaldırdı, biz de onları çetin bir hesaba çektik ve onlara görülmemiş şekilde azâb ettik. İşle­rinin vebalini tattılar." (Talâk: 8-9)

Okur, boşanma hükümleri hususunda Yüce Allah'ın şu açıklamasını bir düşün­meli:

"Bu Allah'ın size indirdiği buyruğudur. Kim Allah'tan korkarsa (Allah) onun kötülüklerini örter ve onun mükâfatını büyütür." (Talâk: 5)

Bunun ardından şu âyeti düşünmeli:

"Nice kent var ki Rablerinin ve O'nun elçilerinin emir(ler)ine başkaldırdı." (Ta­lâk: 8)

Ayetin genel akışı birbiriyle bağlantılı ve emir sîgası birdir. Allah'ın vahiy ve hi­dâyet ile şereflendirdiği ümmetin, ifrata düşmesi, abesle iştigal etmesi ve toplumun­da aile düzenini geçersiz kılması caiz değildir.

Ve yine bu ümmetin, davet ve risâleti yayma yolunda İslâm'ı kötü tatbik ederek ve hükümlerini yersiz uygulayarak sarp yokuşlar karşısında tökezlemesi caiz değildir.

Son olarak sûre, kendisini bilmemiz için Allah'ın evreni yarattığına ve kendisi­ne uymamız için vahyi indirdiğine işaret eden şu âyet ile son bulmuştur:

"Allah O'dur ki yedi göğü ve yerden de (sayıca) onlar kadarını yarattı. (Al­lah'ın yaratma) iş(i), bunlar arasında (yukardan aşağıya doğru, Allah'tan yara­tıklara doğru) iner ki Allah'ın herşeye kadir olduğunu ve Allah'ın bilgisinin, herşeyi kuşattığını bilesiniz." (Talâk: 12)

Her Müslümanı, yaptığım açıklama ışığında bu Talâk Sûresi'ni yeniden okuma­ya çağırıyorum. Belki orada kendisine yol gösteren ve daha yararlı olan bir şey bulur.

Talak Sûresi - 585